LÚY BỐ-CU MÊ-XĂNG

Hồi còn nhỏ, người viết đã nhiều lần được nghe người lớn nhắc đến giai thoại về tiếng Tây bồi của một nông dân người Việt ít học. Anh ta được mướn để làm vườn trong tư dinh viên công sứ người Pháp tại miền thượng du Bắc Kỳ. Một hôm, một con hổ lọt hàng rào vào vườn, đạp nát cả vườn hoa, rồi lững thững trở về rừng. Buổi chiều hôm ấy khi viên công sứ về nhà, thấy những vết chân khổng lồ trên vườn hoa, ông không hiểu là trâu bò nhà ai đã dám cả gan vào tận tư dinh công sứ phá phách như thế. Hầm hầm tức giận, ông Tây thực dân đầu tỉnh bắt người làm vườn phải cho ông biết chuyện gì đã xảy ra. Tiếp tục đọc →

 051 as is: như hiện trạng, thấy sao thì mua hay bán vậy. One can save money by buying things on an as is basis at a thrift store.

052 ask for the moon: đòi hỏi quá đáng, đòi hỏi điều khó xảy ra. Whoa, a Porsche for your girlfriend’s 18^th birthday? — She might as well ask for the moon because you are now filthy rich!  [ask for the moon = wish for the moon = cry for the moon || filthy rich = very wealthy]

053 as the crow flies: đường đi ngắn nhất, đường chim bay. From here the waterfall is only a mile as the crow flies, but about two miles by the mountain road. [Nhờ vào thị giác rất tinh và khứu giác rất thính, loài quạ bay thẳng tắp tới chỗ có mồi ăn]. Tiếp tục đọc →

 Mọi ngôn ngữ đều có những câu nói ngắn gọn nhưng chứa đựng những nhận xét sắc bén và cảnh giác khôn ngoan về kinh nghiệm sống. Tên của những câu nói ngắn gọn đó là tục ngữ trong tiếng Việt, súyu (俗語) trong tiếng Tàu, proverb trong tiếng Anh, proverbe trong tiếng Pháp, dicho trong tiếng Tây ban nha, proverbio trong tiếng Ý, và Sprichwort trong tiếng Đức.  Với khả năng tóm gọn ý tứ, tô điểm cho lời văn thêm mặn mà, và chứng minh lý lẽ một cách hùng hồn, tục ngữ đóng một vai trò đáng kể trong ngôn ngữ thường nhật. Tiếp tục đọc →

MỘT ĐIỀU KHÓ TRÁNH

Sau hơn bốn thập kỷ tỵ nạn tại Mỹ, nhiều người Việt chúng ta sử dụng tiếng Anh thành thạo trong đời sống hàng ngày cũng như trong công ăn việc làm. Cũng vì vậy mà khi nói tiếng Việt với nhau tại quê hương mới này, chúng ta có khuynh hướng “chêm” khá nhiều tiếng Anh vào ngôn ngữ mẹ đẻ của mình. Trong các câu chuyện xã giao, trong báo chí, và ngay cả trong văn chương nữa, sự giao thoa giữa hai ngôn ngữ Việt và Anh là một hiện tượng tự nhiên và khó tránh. Tiếp tục đọc →

“ambulance chaser”

026 all along: ngay từ đầu đến cuối. Tom’s co-workers have known that he was innocent of the theft all along. Yet, he is still in police custody.

027 all but: gần như, cứ coi như. What a relief, we have all but completed our lengthy class project on language learning!  [all but = almost = practically].

028 all ears: lắng tai nghe. Hey Jack, please tell us why Lisa and Bob were at each other’s throats in the supervisor’s office yesterday. We are all ears. [at each other’s throats = arguing angrily = như muốn bóp cổ, chặn họng nhau]. Tiếp tục đọc →

 001 absent without leave: 1. vắng mặt không có lời giải thích. Lisa went to the movie but got in trouble with her parents for being absent without leave. 2. vắng mặt bất hợp pháp (trong quân đội Mỹ, viết tắt là AWOL). Captain John Smith was arrested by the military police for going AWOL.

002 accidentally on purpose: thực sự là cố ý (deliberately) nhưng để “nhẹ tội” đã khai là tình cờ (accidentally). The school removed Jack’s name from the honor roll accidentally on purpose.

003 according to Hoyle: theo thẩm quyền cao nhất, theo đúng điều lệ hiện hành. The company’s revised policy on hiring and firing is fine, all according to Hoyle. Tiếp tục đọc →

Theo thiển ý, người nước ngoài  học tiếng Việt chỉ than phiền “Phong ba bão táp không bằng ngữ pháp Việt Nam” khi họ đối đầu với những đặc trưng ngữ pháp của tiếng Việt  quá khác biệt với tiếng mẹ đẻ của họ khiến họ cảm thấy như đang bị vùi dập tả tơi trong cơn bão táp. Ngược lại, họ chẳng có vấn đề gì với những đặc trưng ngữ pháp tiếng Việt giản dị hơn hoặc tương tự như ngữ pháp mẹ đẻ của họ.

Do đó, câu trả lời “nửa chừng xuân” của tôi cho lời than phiền nêu trên của người nước ngoài về ngữ pháp Việt Nam là nó “vừa đúng vừa sai.” Tiếp tục đọc →