PHÂN DÃ & CƯƠNG VỰC
Về phía nam, giáp ranh Quảng trị
Còn phía bắc giáp mí Kỳ anh
Hướng đông là biển vây quanh
4 Diện tích hơn khoảng 8.000km2
Quảng Bình xưa, trong vùng Ô lý
Thời ngoại kỷ Thường Thị là tên
Nhật Nam, Lâm Ấp vùng ven
Địa Linh, Bố Chính thuộc quyền nước Nam
Thời Gia long, đặc chức Lưu thủ
Vua đổi tên quân thứ Quảng Bình
Có quan Tổng đốc điều hành
Lo chung mọi việc ngoại thành Kinh sư
Từ đời Trần, đời Lê, đời Nguyễn
Địa giới giờ hoán chuyển khá nhanh
Lấy vùng Bố Trạch làm ranh
Phân vùng Lệ Thủy, Quảng Ninh kéo dài
BẢN ĐỒ TỈNH QUẢNG BÌNH
Bờ biển dài hơn trăm cây số
Đường ranh giới cũng cỡ hai trăm
Đất chuồi thoai thoải tây nam
Núi đồi, rừng rậm, bạc ngàn bao la
Đất lẫn cát, đồi pha sắc đỏ
Vùng phù sa, hoàng thổ màu vàng
Tài nguyên, sa khoáng vô vàn
Mỏ chì, mỏ bạc, mỏ vàng nhiều nơi
Vùng đá vôi có nhiều hang động
Suối nước nóng, nước bỏng làn da
Núi Kẻ Bàng, động Phong Nha
Thiên nhiên lạ lẫm quả là nên thơ
DÂN SỐ & DIỆN TÍCH
Dân số đến bây giờ vào khoảng
8 trăm ngàn thuần chủng Việt Nam
Ngoài ra có it Arem
Vân kiều, Chư, lại còn thêm Mả Liềng
Nếu kể từ 200 năm trước
Thì dân số đã vượt khá xa
15 lần, tính sơ qua
Gia tăng nhân khẩu thật là quá nhanh
Diện tích chung 8 ngàn km2
Có 141 xã thôn quê
10 phường nội thị kiểm kê
40 Vành đai huyện lỵ vùng quê ngoại thành
HÀNH CHÍNH
Tỉnh Quảng Bình có 6 thị trấn
Và phố chính nằm ở trung tâm
Nhà cao cửa rộng dân đông
Bến xe phố chợ, bán buôn lắm người
Thành Đồng Hới có tên Đông Hải
Sông Nhật lệ nước chảy ngang qua
Cách biển một khoảng không xa
Là vùng cát địa có ba tuyến đường
Mạch lưu thông là quốc lộ 1
Chạy từ bắc xuống tới phía nam
Con đường số một cái quan
Là đường huyết mạch lưu thông hàng đầu
Ga đường sắt bắt cầu chuyển tiếp
Có hai ba ga xép để đi
Ga Đồng Hới, ga chỉ huy
Điều hành thông suốt chuyến đi tàu về
Sân Đồng Hới nằm về phía bắc
Có đường băng để đáp tàu bay
2 cây số 4 chiều dài
45 m rộng, với đài không lưu
SÂN BAY QUẢNG BÌNH
Sân bay này có từ thời Pháp
Được nâng cấp lẻ tám (2008) đến nay
Có 2 sân đỗ máy bay
Thêm ga hành khách và quầy thông tin
Ở Đồng Hới có nền văn hóa
Kể từ thời chia cắt phân ranh
Lũy Thầy, Nhật Lệ, Cổ thành
Tháp Chuông, Tháp Nước ở quanh vùng này
Quảng Bình Quan hôm nay phục chế
Xây cất lại thay thế cổng xưa
Trăm năm cho đến bây giờ
Vết chân xe ngựa lờ mờ rêu phong
QUẢNG BÌNH QUAN
Người Diêm Điền ở vùng Đồng Hới
Khi phát âm giọng nói như chim
Líu lo, nói nặng, giọng kim
Khi trầm lúc bổng khó tìm đâu ra
Đãi dài ra.. nói liền liên tục
Nói thật nhanh ngắt khúc giữa câu
Người nghe chẳng hiểu tiếng nào
80 Ngẩn ngơ suy nghĩ hôm sau mới cười
Trong tương lai muốn mà phát triển
Phải chỉnh trang lưới điện quốc gia
Khoanh vùng kinh tế to ra
Lập khu công nghiệp mời nhà đầu tư
Người đầu tư trở thành khách víp
Nhanh tay lên bắt kịp thời cơ
Đất đai hoang hóa cằn khô
Biến thành phố thị định cư tuyệt vời
Sông Kiến Giang giấc mơ Đồng Hới
Giòng sông này chảy tới Quảng Ninh
Mượt mà nước biếc sắc xanh
Hò khoan, hò cạn thanh bình bên sông
Tiếng hò khoan lên bờ hò cạn
Người ơi người tìm bạn giao duyên
Chừ đây ván đã đóng thuyền
Mà sao nỗi nhớ còn nguyên trong lòng
Giòng nước trong tiếng lòng nức nở
Em xa chàng, em nhớ ngày trông
Còn chàng có nhớ em không
Mà sao vương vấn nặng lòng người ơi
Huyện Lệ Thủy bên ngoài Quảng Trị
Về phía bắc giáp huyện Quảng Ninh
Phía tây là tỉnh Khăm Muôn
Đồng bằng giáp với biển đông bên ngoài
Nước suối khoáng ở ngay Lệ Thủy
Đây là điểm du lịch khang trang
Đóng chai nước khoáng từng hang
Xuất đi khắp nước, lời mang đem về
Huyện Quảng Ninh, đất quê Ô lý
Đời nhà Trần gọi phủ Tân Bình
Đời sau đổi lại Quảng Bình
Nay là thị trấn Quảng Ninh hiện giờ
Dân bây giờ 80 ngàn người ở
Tổng diện tích vào cỡ bậc trung
Một trăm ngàn ha nói chung
Đồng bằng chỉ đủ gieo trồng mà thôi
NHÀ NGƯỜI DÂN TỘC
Về sắc dân có người dân tộc
Trong số này có tộc Vân Kiều
Làm ăn khấm khá lên nhiều
120 Văn minh, hiếu khách sống theo thị thành
Núi Thần Đinh, trăng thanh cảnh đẹp
Nơi du lịch rõ nét ở đây
Hải Ninh bãi biển tuyệt vời
Nước trong, sóng ít, vươn dài ra khơi
Khu công nghiệp nhiều nơi mới mở
Ở Quán Hàu hay ở Nam Long
Dinh Mười vừa mới làm xong
Là nơi qui tụ nhân công khá nhiều
BẾN QUÁN HÀU
Kênh thủy lợi tưới tiêu đồng ruộng
Đường giao thông lên xuống miền cao
Từ thị thành đến vùng sâu
Ở nơi sông nước có cầu bắc ngang
Ngành giáo dục song song y tế
Làm những việc đáng kể như sau:
Trạm Y tế ở vùng sâu
Cứu cấp nhanh chóng người đau được nhờ
Vì trẻ thơ thiếu nơi nuôi dạy
Phải chủ trương làm gấp cho dân
Xây phòng giữ trẻ đang cần
Rồi sau đào tạo lại phần chuyên môn
Huyện Bố Trạch phía đông Đồng Hới
Phía tây bắc mở lối đi sang
Theo đường giao lộ băng ngang
Vào đất của tỉnh Khăm Muôn thuộc Lào
Là vùng sâu với 28 xã
Phần thị trấn nằm quá phía đông
Một là thị trấn Nông Trường
Hai là Hoàn Lão theo đường dưới lên
Tuyến đường sắt sát bên tỉnh lộ
Tàu chạy nhanh theo trục bắc nam
Kà Roòng cửa khẩu khang trang
Noọng Ma hàng được đưa sang bên Lào
Cảng nước sâu sông Gianh điểm đến
Của tàu thuyền cặp bến nhiều nơi
Bán buôn trao đổi tận tay
Chuyên gia kinh tế nước ngoài rất ưa
Bến Đá Nhảy mới vừa thiết kế
Động Phong Nha nhiều chỗ tham quan
Êm đềm giòng chảy sông Son
160 Hàng trăm hang động, Sơn Đoòng mới đây
12 chợ chất đầy hàng hóa
Nhiều trang trại cũng đã mọc lên
Chăn nuôi, trồng trọt ưu tiên
Mở mang phát triển ra miền thôn quê
Ngành điện lực có bề nổi bật
Điện mặt trời lắp đặt nhiều nơi
Đổi thay diện mạo vùng này
Nối internet, mở đài truyền thông
Huyện Quảng Trạch phía nam Hà Tĩnh
Kéo dài ra cho đến Đèo Ngang
Phía nam thị xã Ba Đồn
Phía tây Tuyên Hóa, sông Roòn biển đông
Đất đây, hai trăm ngàn người ở
Về dân số mật độ trung bình
18 xã ở chung quanh
Vũng Chùa, đảo Yến nổi danh vùng này
Bãi biển dài, trắng phau đồi cát
Khu cảng biển nằm sát phía trong
Hòn La, cảng vụ tiềm năng
Có đường Xuyên Á liên hoàn giao thông
Núi và sông theo giòng ra biển
Rặng đá ngầm nước biếc san hô
Cá tôm cua mực nghêu sò
Hàng trăm chủng loại phù du dồi dào
Cảng nước sâu, sông Gianh nổi tiếng
Nhiều tàu thuyền cập bến xuống hàng
Sông Roòn thông suốt khang trang
Nhà kho, bến bải mở mang từng ngày
80% đất này là núi
Phần còn lại đất cát phù sa
Bãi bồi đất đỏ xa xa
Nhựa thông, khoáng sản món qùa thiên nhiên
Về tài nguyên có nhiều khoáng sản
Từ Titan, sa khoáng, than bùn
Cát Thạch Anh, đá vôi nung
Nhiều nguyên liệu quí vô cùng hiếm hoi
Đường giao thông ở nơi biên giới
Đường sang Lào hay tới Thái Lan
Đường sang Miến Điện dễ dàng
200 Nơi đây tập kết nguồn hàng xuất kho
Gần bến đò, Ba Đồn thị trấn
Sẽ trở thành điểm nhấn mai sau
Mở mang công nghiệp làm đầu
Lập khu kinh tế kích cầu bán buôn
Huyện Tuyên Hóa là vùng miền núi
Tây giáp Lào bắc tới Hương Khê
Phía đông Quảng Trạch xuôi về
Phía nam Bố Trạch đường đi dễ dàng
Với diện tích hơn ngàn cây số
78 ngàn phân bổ khắp nơi
Mã Liềng dân tộc ít người
Phần đông dân Việt và vài người Hoa
Từ Tuyên Hóa ngã ba lộ giới
Rừng nguyên sinh có tuổi ngàn năm
Chim muôn, thắng cảnh chùa Hang
Hàng trăm loài thú, sơn dương lợn rừng
ĐƯỜNG HẦM SẮT HUYỆN TUYÊN HÓA,
Đã từ lâu, núi rừng thôn bản
Nổi tiếng vì đặc sản mật ong
Múi thơm vị ngọt mà trong
Thức ăn quí hiếm vô cùng thơm ngon
Với lợi thế đất rừng phong phú
Trữ lượng gỗ tương đối nhiều hơn
Nhiều lâm thổ sản sa nhân
Nhiều nguồn dược liệu, nhân sâm trong rừng
Đất gò đồi tiềm năng rất lớn
Qui hoạch vùng làm nền tảng khai hoang
Trông cây công nghiệp lâm trang
Chăn nuôi gia súc, Măng Gan, mỏ vàng
CỔNG TRỜI
Khu du lịch có nhiều bản sắc
Đường Cổng Trời sương bạc mây che
Rừng già vang đông tiếng ve
Chim kêu vượn hú bốn bề rừng xanh
Núi rừng xanh, đèo cao dốc đứng
Động Chân Linh vách dựng cheo leo
Quanh co con dốc lưng đèo
Xa xa đỉnh núi đá treo lưng trời
Huyện Minh Hóa phía tây bắc tỉnh
Có đường biên bên cạnh nước Lào
Đất này là huyện vùng cao
15 làng xã nằm sâu trong rừng
THỊ TRẤN QUI ĐẠT
Diện tích chung: ngàn tư cây số
Có khoảng chừng 50 ngàn dân
Riêng người Việt chiếm phần đông
240 Người Chứt ít nhất, rồi dân Vân Kiều
Đời Hậu Lê đất vùng Minh Hóa
Thuộc vào xứ vương quốc Bồn Man
Về sau là tỉnh Nghệ An
Minh Hóa được gọi thời gian sau này
Nhiều di tích một thời vang bóng
Như Cổng Trời, La Trọng, Cha Lo
Đèo cao, sương trắng mây mù
Quanh quanh dốc đứng mờ mờ rừng xanh
Đèo Mụ Giạ, Tú Lan, Tân Hóa
Nước Thác Mơ tóc xỏa trên cao
Ầm ầm đổ xuống vực sâu
Bắn tung bọt nước trắng màu thời gian
HANG ĐỘNG
Với cảnh quan có nhiều hang động
Những hang sâu có cổng Giếng Trời
Nhất là vùng núi đá vôi
Lung linh huyền ảo, chơi vơi lạ lùng
Hang Vòm Cung có hình đức Phật
Suối róc rách cảnh thật lung linh
Tiều phu gùi củi trên mình
Trong hang thạch nhũ có hình chữ Chăm
Vùng Kẻ Bàng có ngàn vách núi
Động Thạch Cao trong núi đá vôi
Cảnh quan quả thật tuyệt vời
Mùi đất hơi lạnh khí trời mờ sương
Mấy ngày ròng nghỉ ngơi thăm thú
Mới đi qua các chỗ rong chơi
Thưởng thức sắc nước hương trời
Thiên nhiên lạ lẫm thiên thai cõi trần
Vút trên cao, dừng chân ở trước
Hẻm dưới sâu Động Nước, Động Khô
Lặng im trong vắt mơ hồ
Mà nghe hơi thở hoang sơ một thời
Có một nơi trong vùng Tiên Cốc
Là đền thờ của tộc Champa
Hàng ngàn dãy cột đá hoa
Hàng trăm ngóc ngách túa ra khắp vùng
Cột Đốt Trúc vòm cung thạch nhũ
Xếp chồng nhau, nếp rủ hóa thân
Hai bên vách đá mấy tầng
280 Thủy Cung lấp lánh, sông ngầm, hang sâu
HANG BI KÝ
Nước trên cao xói mòn vách đá
Hang Bi Ký, vòm đá tự nhiên
Hoa văn nét đẹp khắc thêm
Bãi Ngầm, nước chảy êm đềm dưới sâu
Ngàn sắc màu, nguy nga tráng lệ
Thật diệu kỳ nhuộm vẻ kiêu sa
Ngàn sao lấp lánh đá hoa
Sông ngầm nước biếc chảy qua dưới vòm
Ở độ cao khỏang chừng chục mét
Vòm hang này có nét hoa văn
Như hình sư tử đang nằm
Màu vàng đá thắm, muốn ngăn Cửa Trời
ĐỘNG PHONG NHA
Vùng thượng nguồn, từ nơi sông Chảy
Khoảng 1 ngàn 37 mét chiều dài
Nhiều hang, nhiều cốc nơi đây
Như là Hang Tối, hang này thật cao (83m)
Hang Đại cao, hang Thung, hang Cá
Hang Khe Ry mỏm đá Chà An
Hang Hổ, hang Duột vô vàn
Như là hang Rục, Caròong, Khe Tiên
Cửa Đông Tiên, Phong Nha một khoảng
Là Đông Khô nổi tiếng nhất vùng
Độ cao cách biển 200 (200m)
Có vực sâu, có đá ngầm cheo leo
Tiếng cồng chiên, thanh la tiếng trống
Những âm thanh trầm bổng diệu kỳ
Như từ trong núi Tu Di
Như từ trong cõi Sa Tỳ thiền môn
Âm tiếng trống từ trong vọng cốc
Nghe mơ hồ tiếng tóc nơi đâu
Thoáng nghe lúc chậm lúc mau
Giấc êm tĩnh lặng nỗi sầu ngủ yên
Vùng Tiên Sơn kề liền Động Nước
Triệu năm trước có nước chảy qua
Xói mòn hang rộng một tòa
Vô cùng kỳ bí gọi là Động Tiên
HANG THIÊN ĐƯỜNG
Hang Thiên đường dài trên 31 (31Km)
Là hang sâu có một không hai
Thạch nhũ, măng đá tuyệt vời
320 Thế đất bằng phẳng không nơi nào bằng
Ở Phong Nha có hang Sơn động
Với chiều dài vào khoảng 5 ngàn (5Km)
Chiều cao phải đến 200 (200m)
Rộng hơn trăm mét lọt lòng ở trong
Động Kim Lũ có giòng sắc tộc
Đó là giòng của sóc người Man
Rừng thiên rậm rạp sơn lam
Cây to che khuất cửa hang ra vào
Động Thanh Lủng trong sâu cực giới
Các thú rừng lui tới nơi đây
Hổ báo, nai, mễn từng bầy
Thâm u ngoắc ngoẻo còn đầy hoang sơ
Động Núi Thầy âm u sâu thẳm
Cửa động nhỏ, lối dẫn vào sâu
Vô vàn thạch nhũ trên cao
Có nơi rủ xuống như đầu tai voi
Muốn vào động phải coi giòng chảy
Vào bên trong bãi cát trắng phau
Ngàn hoa cỏ mọc hoa lau
Thế thân đức Phật nhiệm màu hào quang
Động Thạch Bạc, Động Am trên núi
Động Cây Dừa cây cối xanh um
Động Mịch cây cối um tùm
Ngã ba thạch động gộp chung nơi này
Động Cát Trắng nằm ngay Bố Chánh
Động Cát Đỏ nằm cạnh sóc Man
Động này có cát sa hoàng
Thật vô cùng đẹp thuộc hàng kỳ quan
Hang Sơn Đoòng lớn nhất thế giới
Hang nằm ngay giáp với nước Lào
Với 200 mét chiều cao
Vòm hang thoáng rộng hang sâu khó lường
Cột nhũ đá cao gần trăm mét
Con sông ngầm róc rách dưới hang
Xói mòn nước đã chảy ngang
Vài triệu năm trước động hang đã thành
ĐÁ NHẢY
