Bài của Anh Phụng-Nhân đọc rất thú-vị (https://khoahocnet.com/2015/02/02/phung-nhan-tam-ly-da-penalty/ ). Tôi nghĩ rằng những vấn đề mà người sắp đá « penalty » phải giải-quyết có thể so-sánh được một phần nào với những vấn-đề mà ngưòi « kiếm-sỹ » phải giải quyết khi lâm trận, đứng trước kẻ địch . Vì vấn-đề đó là chuyện sống chết nên các kiếm-sỹ nhật-bản ngày xưa đã khổ tâm nghiên-cứu và đã để lại cho đời sau một vài bài về những nghiên-cứu đó . Họ lại còn tìm gặp các thiền-sư nổi tiếng ; bạn hãy đọc vài giòng sau đây tôi trích ra từ một bài của NGUYỄN ƯỚC tôi tìm thấy trên mạng :

Trích “Cẩm nang sống Thiền”

       Nếu bạn hướng tâm trí của mình vào chuyển động cơ thể của đối phương, tâm trí của bạn sẽ bị lấy mất bởi chuyển động của cơ thể đối phương.

       Nếu bạn hướng tâm trí của mình vào kiếm của đối phương, tâm trí của bạn sẽ bị lấy mất bởi kiếm của đối phương.

       Nếu bạn hướng tâm trí vào hành động của đối phương, tâm trí của bạn sẽ bị lấy mất bởi tình huống chờ đối phương ra đòn.

       Nếu bạn hướng tâm trí của mình vào kiếm của bạn, tâm trí của bạn sẽ bị lấy mất bởi kiếm của bạn.

       Nếu bạn hướng tâm trí của mình vào việc không bị trúng đòn, tâm trí của bạn sẽ bị lấy mất bởi lòng ao ước không bị trúng đòn.

       Nếu bạn hướng tâm trí vào thái độ của đối phương, tâm trí của bạn sẽ bị lấy mất bởi thái độ của đối phương.

       Tóm lại, bạn không có chỗ nào để hướng tâm trí mình vào.

Đó là những lời của Thiền sư Trạch Am Tông Bành (Takuan Sôhô: 1573 – 1645) truyền bảo giới Võ sĩ đạo Nhật Bản. »

Theo như tôi hiểu thì Thiền-sư bảo rằng ta nên để tâm-trí thảnh-thơi và trống rỗng, không vướng-víu một điều gì và như thế thì tâm-trí ta lúc nào cũng sãn-sàng tùy cơ ứng biến” và như vậy thì ta luôn chuyển hoá theo hoàn-cảnh, một cách thích-hợp với hoàncảnh . Trong bài nói trên, anh Phụng-nhân bảo rằng những người thủ-môn cứ đứng im trước khi bị đá “penalty” thì đạt được tỷ-lệ kết-quả tốt lớn hơn là những người cứ loay-hoay ngang dọc . Tôi thấy điều đó xem ra thích-họp với lời khuyên của Thiền-sư Trạch-Am .

Tuy vậy, đem ra thực-hiện lời khuyên của Thiền-sư không phải chuyện dễ, nếu ta cố-tình làm đầu oc trống-rỗng thì đầu óc ta không trống-rỗng vì nó đã vướng-víu với sự cố-tình đó, nó đã đầy ắp sự cố-tình đó . Vì thế ta không nên cố-tình làm gì hết, nếu có ý-nghĩ gì, có lo sợ gì v…v… xuất-hiện ra trong đầu óc ta, ta cũng không để ý , không lưu tâm . Đó chính là phép “Vô vi” của Lão-Tử vậy .

Nếu tôi không nhầm thì một số người nghiên-cứu về “Trí-tuệ học” (Cognitive sciences) (thí-dụ như ông Stanislas DEHAENNE ở Pháp) đã có thể chứng-minh rằng những lời khuyên của Thiền-sư Trạch-Am rất chính-đáng .

Nếu bạn muốn giải-quyết vấn-đề “đá penalty” và muốn biết thêm về “Thiền và võ-sĩ đạo” hoặc “Thiền và kiếm đạo” thì bạn hãy tìm đọc cuốn sách của ông Thomas CLEARY “The japenese art of war – Understanding the culture of strategy” . Shambala Publications Inc., 1991 .

VÔ-BIÊN